Bir doğum günü hediyesi…

15-16 yaşında, ilk İnci’yi okumuştum. Yoksul bir balıkçının, okyanustan çok büyük bir inci çıkarması, inciyi satıp çocuğunun tedavisine harcama isteği, yeni bir yaşam umudu, para hırsı ve insanların kişilik değişimlerinin anlatıldığıönemli bir başyapıt. Sanırım ikinci okuduğum romanı Gazap Üzümleri’ ydi. Hayatımda okuduğum, içimi titreten, çok etkileyici ve anlamlı bu göç hikayesi. Bu hikaye, 1940 yılında Pulitzer ödülü ile, hak ettiği prestiji de kazanmış. Fareler ve İnsanlar, Cennetin Doğusu, Yukarı Mahalle, Bitmeyen Kavga, Cennet Çayırı, Sardalya Sokağı v.s, v.s… Her biri birbirinden etkili, birbirinden güzel eserler.

 Steinbeck  “İnsan bir yere alıştı mı bırakmak zor olur.” der Gazap Üzümleri’nde. O da, tıpkı yazdığı satırlarda yaşıyormuş gibi, yaşadığı topraklardan ayrılmadan, o insanların yaşamlarını, acılarını, sevinçlerini çok gerçekçi bir anlatım ile, gelecek yüzyıllara aktarmayı bilmiş çok önemli bir yazar.

Ben de, John Steinbeck’in doğumundan tam 121 yıl sonra, Salinas’a, Steinbeck’in evine konuk oldum. Salinas’a doğru yaklaşırken, yol kenarında, tıpkı Steinbeck'in  ''Bitmeyen Kavga'' sında olduğu gibi, tarım arazilerinde çalışan işleri gördüm.  O manzarayı seyrederken, adeta Steinbeck’in romanının satırlarında yürüyormuşum gibi hissettim kendimi, çok heyecanlandım.Jim, Mac, Dick ve London oradaydılar ve onlara uzaktan el salladım.

  Monterey’den çıkmıştık ve Salinas’ta bulunan Ulusal Steinbeck Merkezi (National Steinbeck Center)’ne bilet alıp içeriye giriyoruz dostlarımla. Steinbeck’in hayatını anlatan on dakikalık bir film gösterisinden sonra, John Steinbeck’in yaşamının içine dalar gibi, tüm odaları gezip onun hayatından ve eserlerinden izler arıyorum. Bir dünya haritası üzerinde İstanbul’ a iğneyi saplayıp, sonra Steinbeck'in dünyada gezdiği ülkeler haritasına bakıyorum. Oda oda, kitaplarından yapılan film gösterileri, dönemin klasik arabası, kıyafetleri ve bir çok şey… Sonra ayrılmadan önce hediyeliklerin satıldığı bölüme geçiyorum. Her dilde basılmış Steinbeck kitaplarının içinde, Türkçe kitapları görmek heyecanlandırıyor beni. Bir kaç sent atılıp ve el yordamıyla çevrilerek elde edilen, düz bir metali hatıra bir Steinbeck anı parasına çeviren makinadan aldığım metal para ve Tatlı Perşembe adlı eserinde geçen‘’ Güneş altın gibi patlıyor, kırmızı ıtır çiçekleri alev alev yanıyordu’’ cümlesi gibi, bulutların arasından altın gibi parlayan bir güneş altında, zihnimde açan ıtır çiçeklerinin ışıltısı ile,  arkadaşlarımın bana doğum günü hediyesi olan Steinbeck Center’dan ayrılırken, tekrar, bir daha, yeniden gelmek için, Steinbeck ve  Salinas ile vedalaşıyoruz…

ATİLLA CAN Salinas/ California 2 Eylül 2023